اگر تاسیسات از کیفیت و کارایی لازم برخوردار نباشند، چه میشود؟

اگر تاسیسات از کیفیت و کارایی لازم برخوردار باشند، ساختمان نیاز به بازسازی زود هنگام نخواهد داشت و هزینه ای که هنگام راه اندازی و اجرا صرف شده در طولانی مدت بصرفه خواهد بود، در حال حاضر با پیشرفت علم و تکنولوژی سیستم های تاسیساتی، هوشمند سازی شده اند و راندمان آن ها بالا رفته است، از این رو این تاسیسات در مقایسه با تجهیزات قدیمی تر بازده بالاتری داشته و به میزان قابل توجه مصرف انرژی را به حداقل می رسانند. علاوه بر آن فناوری های جدید، تعمیر و نگهداری این تجهیزات و سیستم ها را آسان تر نموده است.

 

اگر تاسیسات مکانیکی در ساختمان به درستی اجرا و راه اندازی شود و از تجهیزات مناسب و انرژی های تجدیدپذیر در آن استفاده گردد، مصرف انرژی به میزان قابل توجه کاهش یافته، در نتیجه هزینه های قبوض و یا تعمیر سیستم های تاسیساتی نیز کم تر خواهد شد.

در طراحی و اجرای سیستم های تاسیساتی عوامل متعددی تاثیرگذار هستند که مهندسین و مجریان طرح حتماً باید بدان ها توجه کنند. از جمله این موارد می توان به شرایط اقلیمی منطقه، نوع معماری ساختمان، شرایط مالی کارفرمای پروژه، وضعیت حرارت در داخل ساختمان و … اشاره نمود.

هدف از اجرای تاسیسات مکانیکی تامین گرما و سرمای لازم، پمپاژ آب به طبقات بالاتر، تهویه مناسب هوا، تامین آب گرم و سرد و … می باشد.

از طرفی با توجه به کمبود منابع انرژی، افزایش هزینه های ساختمان سازی و رشد چشمگیر جمعیت باعث شده نقش تاسیسات در ساختمان روز به روز پر رنگ تر گردد و راهکارها و تمهیدات ویژه برای آن اندیشیده شود.

انواع تاسیسات مکانیکی

 

 

در ضمن، تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل بخش ها ی مختلفی هستند که عبارتند از:

 

1. تاسیسات گرمایشی و سرمایشی
2. تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)
3. تاسیسات گاز رسانی
4. تاسیسات استخر(استخر، جکوزی، سونا)
5. تاسیسات آتش نشانی ( اعلام حریق، اطفاء حریق)
6. تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان ( تاسیسات گازهای طبی)
7. تاسیسات سیستم های بخار
8. طراحی و اجرا در تاسیسات پله برقی و آسانسور
9. طراحی و اجرا در تاسیسات آبنما و فوارهتاسیسات مکانیکی در مجموع به دو دسته کلی، صنعتی و ساختمانی قابل تقسیم می باشند. تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل بخش هایی چون انتقال آب، فاضلاب یا به صورت کلی انواع سیالات، تصفیه ی آب و فاضلاب، تولید انرژی از حرکت سیال و… می باشد.

در ادامه به بررسی برخی از تاسیسات مکانیکی نامبرده شده می پردازیم:

تاسیسات گرمایشی و سرمایشی

امروزه تاسیسات گرمایشی و سرمایشی که به روش کارکرد این سیستم ها خواهیم پرداخت، اهمیت بسیار بالایی در صنعت ساختمان ایفا می کنند. نحوه کار سیستمهای تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بر این پایه استوار است که همیشه گرما از شیء گرمتر به شیء سردتر حرکت می کند همانطور که آب از سطح بالاتر به سطح پایین تر جریان می یابد. دستگاه تولید کننده گرما با انتقال گرما به هوا باعث گرمتر شدن خانه می شود و بالعکس یعنی دستگاه تولید کننده سرما با حذف کردن گرما از هوا باعث خنک تر شدن خانه می شود.

 

همچنین سیستم های کنترل هوا دارای سه جزءاصلی که شامل: منبع هوای گرم یا خنک، ابزار توزیع هوا(جهت گرم کردن یا خنک کردن) هوای اتاق ها و کنترل جهت تنظیم ترموسستات در سیستم های گرمایشی و سرمایشی می باشند.

 

 

 

در ضمن کلیه تاسیسات گرمایشی و سرمایشی دارای انواع مختلف سیستمهای تهویه نیز می باشند که عبارتند از:

 

الف) تهویه طبیعی: در تهویه طبیعی نیروهای حرارتی شناوری به علت اختلاف چگالی هوای داخل وبیرون، هوای بیرون را از طریق پنجره ها، درب ها، نورگیرها و هواکش ها به داخل ساختمان هدایت می کنند

 

ب)تهویه مکانیکی: تهویه مکانیکی از طریق تاسیسات فن ها ایجاد می شود، فن ها می توانند به طور مستقیم در پنجره ها یا دیوارها یا کانال های ورود و خروج هوا از اتاق نصب گرد

 

پ) تهویه ترکیبی (مرکب): در تهویه ترکیبی (مرکب) از تهویه طبیعی همراه با تهویه مکانیکی (فن) جهت تامین میزان هوای مورد نیاز استفاده می گردد.

 

تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)

از آغاز پیدایش بشر تا کنون اصلی ترین دغدغه انسان دسترسی به منابع آب بوده است. در اعصار قدیم با توجه به کوچکتر بودن مجتمع های انسانی بیشترین و مهمترین  منابع آب  شیرین مورد استفاده جهت مصارف آشامیدنی و کشاورزی بوده است. امروزه سیستم های تاسیسات آبرسانی شهری، مخازن توزیع یا مخازن سرویس برای مقاصدی از جمله ذخیره سازی آب، متعادل سازی جریان یکنواخت تغذیه( وروی) ، جریان نایکنواخت مصرف ( خروجی) و نیز تامین و متعادل سازی فشار طراحی می شوند. در ضمن، در هر جامعه ای به صورت روزانه  فاضلاب و آلاینده های هوا تولید می شود به همین دلیل فاضلاب تولید شده می بایست دوباره به طبیعت بازگردند که استفاده از تاسیسات فاضلاب را ضروری می کند. در همین راستا محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر، موفق به ساخت نانو غشایی شده اند که قادر به تصفیه پساب های صنعتی و آب های آلوده با راندمان بالای ۹۰ درصد می باشد. در ضمن،  ساخت این نانو غشا با هزینه کم امکان پذیر بوده و بدلیل کارآیی و طول عمر بالا سبب کاهش هزینه فرآیند تصفیه پساب ها می شو

 

تاسیسات گاز رسانی

در تاسیسات گاز رسانی کلیه قوانین ومقررات زیر نظر سازمان نظام مهندسی ساختمان و شرکت گاز می باشد. لذا مسیر لوله کشی گاز و انشعابات آن در ساختمان ها براساس قوانین و مقررات خاصی می باشند. بخش های مختلف سیستم های تاسیسات گاز رسانی عبارتند از: علمک، رگولاتور، کنتور گاز، بست، شیلنگ، شیر مصرف گاز، برچسب انرژی و شیر ترموستات که در نصب این نوع سیستم ها الزامی هستند

 

تاسیسات استخر(استخر، جکوزی، سونا)

 

تاسیسات یک استخر با توجه به امکانات مورد نظر از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. ساختار تاسیسات استخر به شش بخش اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از:

 

الف) مدار گردش آب (Circulation)

ب) آبنما و فواره (Water features)

پ) هیترها (Heaters

ت) سیستم های اتوماتیک مواد شیمیایی (Automated chemical systems)

ث) روشنایی (Lighting)

ج) سیستم کنترل (Control system)

 

تاسیسات آتش نشانی( اعلام حریق، اطفاء حریق)

در طی سالهای اخیر سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با توجه به رشد حریق و حوادث غیر مترقبه در بخش ساختمان های شهری به رعایت نکات ایمنی در معماری، ساختار و دسترسی کاربری های شهری پرداخته است. همچنین جهت دستیابی هر چه بیشتر به این مهم و با همکاری نهادهای زیربط از جمله سازمان نظام مهندسی ساختمان ، مقررات ملی ساختمان و سایر سازمان های زیربط  شاهد توسعه روز افزون ایمنی شهری بویژه در بخش سازه های شهری می باشیم. لازم به ذکر است که مجموعه ضوابط و مقررات ایمنی آتش نشانی در بخش های ضوابط ایمنی تاسیسات مکانیکی و ضوابط ایمنی تاسیسات الکتریکی گردآوری شده است. همچنین  بخش های مختلف سیستم های اطفا ی حریق طبق ضوابط مرتبط با شبکه های آتش نشانی عبارتند از: مخزن آب، پمپ های آب، لوله کشی،اتصالات و جعبه های آب آتش نشانی در پارکینگ ها و طبقات ساختمان ها که به عنوان یکی از مهمترین مولفه های حفاظت در مقابل حریق می باشند.

 

تاسیسات وسیستم های کنترلر

در تاسیسات کنترلر را می توان به یک رایانه کوچک با توانایی های وسیع تشبیه کرد. به عبارت ساده تر، کنترلر در تاسیسات ساختمان با در اختیار داشتن متغیرهای گوناگون از جمله، دما ، رطوبت، فشار، زمان و تنظیماتی که توسط کاربر انجام می گیرد کنترل یک سیستم گرمایشی یا سرمایشی ، عبور و مرور و هزاران کار دیگر را در اختیار می گیرد. در ضمن، کنترلر دارای انواع مختلفی می باشد که معمولا باید با توجه به برند مورد نظر با دستگاه هواساز یا هوارسان و… هماهنگ باشد.

یکی از متداولترین دستگاههای تهویه مطبوع در تاسیسات بسیاری از هتل ها ،متل ها، ساختمان های آپارتمانی، اداری و بیمارستانی سیستم فن کوئل می باشد. عموما سیستم فن کوئل باعث کنترل جداگانه درجه حرارت هر فضا و جلوگیری از انتقال آلودگی بین اتاقها می شود. در ضمن، کاملترین کنترل کننده هوشمند ناحیه ای با قابلیت کنترل همزمان سرمایش و گرمایش (فن کوئل) ،تهویه، روشنایی، رطوبت، سنسورحضور فرد، گاز CO2 ، کنترل پنجره ، کنترل شبکه هوارسان VAV، امکان مانیتورینگ و مدیریت تمامی نقاط تحت کنترل را با یک کامپیوتر مرکزی انجام می دهد. همچنین این کنترلر دارای ساختار متمرکزی بوده و فاکتورهای بسیاری از محیط را شامل موارد ذکر شده در بالا تحت کنترل قرار می دهد. بعنوان مثال  بوسیله کنترلر می توان تعداد نفرات موجود در هر ناحیه از طریق بازدم افراد که گاز دی اکسید کربن تولید می کنند و بتدریج میزان آن افزایش می یابد ،وضعیت پنجره ها و… را کنترل نمود.

در ضمن، کنترلر هوشمند برای کنترل خودکار دمای هر ناحیه با پوشش خروجی شبکه ای براساس استفاده یا عدم استفاده از هر فضا مناسب می باشد. دمای این کنترلر در صورت استفاده از هر فضا در محدوده دمای آسایش (مثلا ۲۲ درجه سانتی گراد) تنظیم می شود ولی در صورت عدم استفاده از فضای مورد نظر بیش از زمان مشخص دمای آن در محدوده دمای اقتصادی بعنوان مثال (۳۰ درجه سانتی گراد) در تابستان و(۱۴ درجه سانتی گراد.در زمستانقابل تنظیم می باشد